Blog

Een stoere overspannen vrouw die onbewust iets heel goed doet…

Tegenover me zit een stoere vrouw, achter in de vijftig. In het eerste gesprek zegt ze het volgende: “Het gaat niet meer. Ik ben op, steeds moe, maar ja, ik kan toch niet stoppen? Op mijn werk hebben ze me nodig…”

Haar werkgever heeft haar gestuurd. Die zag al lang dat het niet goed ging. Zij zelf ook wel, maar opgeven is voor haar geen optie. Ze komt uit een gezin waar vader zich na ziekte heeft terug geknokt op de arbeidsmarkt. En waar stilstaan bij emoties en kwetsbaarheid niet in het vakkenpakket zat. Liefdevol en betrokken was het wel en ze kijkt dan ook terug op een goede jeugd.

Dat hoor ik veel cliënten zeggen, dat hun jeugd goed was. En dat is dan ook zo. Maar moeilijkheden ontstaan niet alleen door slechte ervaringen, maar soms ook door het ontbreken van bepaalde gezonde “vitamines”. In haar geval kwetsbaar en bang mogen zijn.

Vandaag zie ik haar weer. Ze heeft moeten besluiten een poosje niet te werken. Of eigenlijk is het besluit voor haar genomen. Want zelf zeggen dat het niet lukt kan ze niet. Ik vraag haar hoe dat is. Ze vertelt me dat het voelt als falen. Ze laat haar bedrijf in de steek. Wat me opvalt is dat ze veel praat. Mensen die veel praten blijven meestal weg bij hun gevoel. Een paar keer vraag ik haar naar wat ze voelt en ervaart. Daar praat ze dan weer overheen. Als ik haar toch zover krijg dat ze stil is en gaat voelen, vertelt ze dat ze allemaal ruis in haar hoofd heeft. Ik vraag haar op de ruis te focussen. “Er zit ook een elastiek om mijn hoofd.” Ik vraag haar om haar aandacht te richten op het elastiek.

Onbewust het goede

Wat me meteen opvalt is dat ze met haar ogen op een vast punt blijft hangen. Sinds ik Brainspotting doe weet ik dat daar een oogpositie zit verbonden aan wat ze nu ervaart. Ik vraag haar te blijven kijken en ondertussen te voelen. Als ik haar vraag wat er gebeurt, zegt ze dat ze zichzelf aan het afleiden is. “Ik ga weg van het gevoel en luister naar het tikken van de klok, dat maakt me rustiger.” Ik vraag haar heen en weer te bewegen tussen haar hoofd en de klok. Ze houdt zich er even aan maar als ik vraag wat er gebeurt zegt ze: “nu luister ik naar mijn ademhaling, ook daar word ik rustiger van”. Hoewel deze stoere dame zich niet aan mijn instructie houdt, doet ze iets fantastisch!

Shirzad Chamine

In de zomer van 2022 kwam ik in aanraking met het gedachtengoed van Shirzad Chamine. Ik volgde bij hem een zes week durend programma waarbij ik dagelijks oefeningen in een app deed (een fantastisch programma met een hele goede app!). Ook last ik zijn boek Positieve Intelligentie (let wel iets anders dan positieve psychologie) Elke zaterdag kreeg ik een instructie video met waardevolle lessen. En vanaf dinsdag dagelijks vier oefeningen. Oefeningen als “luister aandachtig naar wat je hoort, ga met je aandacht naar wat je ziet…”

De rechter en zijn saboteurs

Kort samengevat hebben we in ons brein twee delen (feitelijk veel meer, maar die verschillende delen brengt Shirzad dan weer samen tot twee delen). In het ene deel van het brein, hij noemt dat het overlevingsbrein, woont onze rechter (the judge) samen met zijn handlangers de saboteurs. Deze rechter en zijn handlangers ontwikkelen we op jonge leeftijd om te dealen met wat er op ons afkomt.

De rechter beoordeelt onszelf en anderen aan de lopende band. Bij mijn cliënt hoor ik deze rechter voortdurend praten. Over alles heeft ze een oordeel en vooral over zichzelf.

Naast de rechter heeft ieder mens ook een aantal saboteurs. Shirzad noemt er negen: de pleaser, de vermijder, de rusteloze, de perfectionist, de rationele, de controleur, het slachtoffer, de streber. Je zou het ook wel coping mechanismen kunnen noemen. Je hebt ze ontwikkeld om te kunnen overleven en geliefd te worden.

‘De Wijze’

Er is ook een ander deel in ons brein (het gaat me te ver om dat helemaal technisch uit te leggen). In dit deel van het brein woont volgens Shirzad “de wijze” waarmee we van een afstand, vanuit liefde, compassie en empathie naar onszelf en anderen kunnen kijken. Het is dat deel van het brein waar ook onze creativiteit woont.

Volgens Shirzad leven de meeste mensen het grootste gedeelte van hun leven in het overlevingsbrein waar de rechter en de saboteurs het voor het zeggen hebben. Dat deel van het brein leeft vanuit angst.

Richt je op ‘De Wijze’

De belangrijkste vraag is nu hoe je van je overlevingsbrein overschakelt naar het deel van het brein waar de wijze woont. Dat doe je vooral door meer in contact met je lichaam en je zintuigen te komen. In het programma van zes weken (wij bieden dat programma tegen een redelijk tarief aan J) introduceert Shirzad de dagelijkse PQ-reps. PQ-reps zijn korte oefeningen van minimaal 10 seconden waarbij je je aandacht richt op een van je zintuigen (horen, zien, voelen, ruiken, ademen). Hoe meer van deze PQ-reps je op een dag doet, hoe meer je jezelf traint in het deel van het brein te zijn waar de wijze leeft. En hoe meer je daar leeft, hoe minder vat de rechter en de saboteurs op je hebben. Ikzelf heb dat mogen ervaren. Ik was echt heel verrast door de resultaten. Samen met mijn collega’s ben ik nog een keer door het programma gegaan en ook zij waren er heel blij mee.

Terug naar de stoere vrouw

Terug naar mijn cliënt. Hoewel ze de opdracht niet deed, namelijk focussen op het elastiek om haar hoofd, deed ze wel iets verstandigs. Ze deed namelijk onbewust PQ-reps. En daardoor bracht ze haar aandacht van haar overlevingsbrein en haar sterke rechter naar haar zintuigen en naar het deel van het brein waar de wijze leeft. Ze werd er rustiger van!

Bij meerdere cliënten combineer ik Brainspotting inmiddels met dit (Engelse) programma. Zodat ze tussen de sessies door kunnen blijven oefenen met stilstaan bij wat er in hun lichaam gebeurt. Door dit programma krijgen ze daarnaast inzicht in de werking van hun strenge rechter en de daarbij behorende saboteurs en leren ze hun wijze meer te raadplegen.