Blog

Talentvol en toch bezweken onder grote druk

Als jong meisje blijkt ze talent te hebben voor gitaar en zang. Ze gaat op gitaarles en al snel heeft de leraar door dat zij niet één uit een dozijn is. Hoewel ze niets met noten lezen heeft, speelde ze beter dan alle andere leerlingen. De leraar laat haar meer en moeilijkere dingen oefenen. Zij kijkt naar hoe hij het speelt en speelt het na. Noten lezen leert ze niet, maar ze speelt als de beste. Hij geeft haar op voor een talentprogramma en hoewel ze niet wint, zijn velen onder de indruk. Zijn ze getuige van de geboorte van een nieuwe ster?

Muziek was passie, maar nu niet meer

Maar nu staat haar gitaar al jaren stof te vergaren. Ze speelt en zingt niet meer. Vrienden die weten wat ze kan, nodigen haar nog wel eens uit om wat te spelen en te zingen, maar ze weigert structureel. Haar excuus is dat ze het niet meer kan, dat het niet klinkt en dat ze echt niet zo talentvol is.

Ze laat zich heel soms verleiden om toch wat te spelen en te zingen, maar heeft daar elke keer een paar joints voor nodig. Onzeker zet ze in. Haar ‘publiek’ is onder de indruk, maar haar kritische stem neemt al snel de overhand en boort zo alles de grond weer in. En eerder dan de luisteraars willen legt ze de gitaar weer weg en begint een volgende joint te draaien.

Opzoek naar een oplossing

Nu zit ze tegenover me. Wat me opvalt is hoe kritisch ze op zichzelf is. Hoe ze een strenge oordelende “rechter” heeft ontwikkeld die veel van wat ze doet voortdurend be- en veroordeelt. Ze vertelt het verhaal van haar gitaarspel en ik vraag of ze ook gewoon kan spelen omdat het leuk is. Het lukt niet, zegt ze, ze zou het wel willen. Maar wanneer ze haar gitaar pakt begint de “rechter” meteen alles wat ze doet af te kraken waardoor alle lol verdwijnt.

In mijn hoofd groeit de gedachte dat haar plezier in muziek maken bezweken is onder de druk van moeten presteren. Ik deel die gedachte met haar en er komen tranen in haar ogen. “Zo heb ik er nog nooit naar gekeken” zegt ze.

Brainspotting gebruiken om ruimte te creëren

Ik vraag haar of ze ergens binnenin haar de zin in gitaarspelen kan voelen. Ze zegt van wel. En dat is het moment waarop ik besluit iets te proberen. Ik vraag haar waar ze dit gevoel voelt en ze wijst naar haar borst. “Hier zit een blij en vrij gevoel”. Ik vraag haar bij dit gevoel te blijven en besluit met brainspotting te experimenteren. Je kunt brainspotting namelijk gebruiken door te focussen op trauma, maar je kunt het ook gebruiken om ruimte te creëren. En om gevoelens uit te breiden. Expansion noemen ze dat. Ik heb er al wel vaker mee gewerkt, maar nooit op een blij gevoel.

“Zou je bij je blije gevoel willen blijven en aan kunnen geven waar je dit gevoel het meest voelt” vraag ik haar terwijl ik de pointer beweeg. Verrast is ze, als er een bepaald punt is waar het blije, vrije gevoel sterker voelbaar is dan elders. Ik vraag haar te blijven kijken en te blijven voelen. Ze verzacht zichtbaar en haar gezicht wordt jonger. “Mijn oordelende stem is minder en het voelt meer ontspannen” zegt ze.

Ze ontspant eerst, maar opeens komt er een verdrietige blik in haar ogen. Als ik haar vraag wat er gebeurt, vertelt ze dat ze zichzelf als jong meisje ziet tijdens een uitvoering. De druk was altijd hoog en alles moest perfect. Tijdens de uitvoering ging het mis. “Ik verknalde het, echt, ik verknalde het zo en schaamde me zo diep. Maar iedereen zei dat ik maar gewoon door moest gaan en me niet moest laten afleiden.” Tranen vullen haar ogen. “Het is zo dubbel. Aan de ene kant de constante druk en aan de andere kant geeft het dan niet als ik het verpruts. Ik begrijp het niet.”

“Je plezier in muziek maken is verdwenen door de constante druk” zeg ik. Ze knikt. “Ik ben alleen maar gaan presteren.” Ik realiseer me hoe verdrietig het is. Zij kijkt zacht voor zich uit, dicht bij haar verdriet. En ik, ik voel me verdrietig dat iemand door de beste bedoelingen van leraren en ouders de lol in spelen is kwijtgeraakt.

“Wat doe ik nu ik dit weet?” vraagt ze. Behalve maar even bij de tranen blijven, die al veel eerder gehuild hadden moeten worden, weet ik niets zinvols meer te zeggen. Ik voel alleen maar de behoefte om even stil te staan bij een klein meisje, talentvol en toch bezweken onder grote druk.