Andrea en haar angst voor autoriteit
Tijdens onze eerste ontmoeting kan ze me nauwelijks aankijken. Haar haren hangen voor haar ogen en als ik tegen haar praat kijkt ze naar de grond. Ik zit aan de andere kant van het lokaal waar ik de groep lesgeef. De afstand voelt te groot en ik vraag of ik wat dichterbij mag komen zitten. Ze knikt van ja, maar als ik dichterbij kom, probeert ze door de muur heen te schuiven, weg van mij. Schaamte kleurt haar leven. Over wie ze is, wat ze doet, en vooral ook in relatie tot mannen. Haar ervaring is dat mannen alleen maar aardig zijn als ze iets van je willen hebben.
Ik blijf haar als trainer tegenkomen en er groeit iets van vertrouwen. Ze is verbaasd dat ik gewoon interesse in haar heb zonder iets van haar te willen. Dat raakt mij. Wat intens verdrietig dat er vrouwen opgroeien die denken dat mannen hen alleen maar als lichaam zien.
Naast een diepe schaamte over zichzelf loopt ze ook tegen haar angst voor autoriteit aan. Ze is zo bang dingen fout te doen. Afkeur over zich af te roepen. Ze heeft geleerd netjes tussen de lijntjes te kleuren. Ook wantrouwt ze haar emoties. Iedere keer als ze haar emoties toont, schaamt ze zich weer diep. Angst, onzekerheid en schaamte zijn dagelijks aanwezig. En hoewel ons contact beter wordt, blijft deze ondertoon steeds aanwezig. In de opleidingsgroep (opleiding tot therapie) werken we aan dit probleem, maar komen we niet echt verder.
Het Brainspotting intermezzo
Het is ruim anderhalf jaar geleden dat ik merkte dat praten mij niet meer verder hielp en me begon te verdiepen in Brainspotting. Daar waar ik voorheen probeerde met mijn denkende brein invloed uit te oefenen op mijn overlevingsgedrag, ontdekte ik dat mijn emotionele brein mijn denkende brein altijd te snel af is. En ik ontdekte dat dat niet gek is. Ik leerde dat wij mensen van jongs af aan, op basis van onze ervaringen, een beoordelingssysteem ontwikkelen. Je zou kunnen zeggen dat ons brein vaste patronen vormt om de wereld te begrijpen. Het legt verbanden tussen inkomende informatie en verbindt deze met eerder gemaakte herinneringen. Je brain gebruikt deze herinneringen om de inkomende input te verklaren. Wanneer de ervaringen op elkaar lijken, verbinden we ze met elkaar. Mijn belangrijkste les hierin was dat deze beoordeling plaatsvindt in het niet denkende deel van het brein. Dus nog voor ik iets kan overdenken, heeft mijn brein al een inschatting gemaakt. En als iets lijkt op (oud) gevaar dan neemt het brein maatregelen door zich klaar te maken om te vechten, vluchten of bevriezen. Wanneer het brein dit doet, zet het het denkende deel van het brein (even) offline. Dat is een van de redenen waarom praattherapie, die zich richt op het nuchter overdenken van een situatie en van daaruit keuzes maken, niet altijd werkt.
Brainspotting richt zich echter, net zoals andere lichaamsgerichte therapieën, op dit niet-denkende deel van het brein. Het richt zich op de neurale netwerken waar de oude ervaringen zijn opgeslagen en op de daaraan verbonden lichamelijke reacties. Brainspotting beïnvloedt dat deel van ons systeem waar we met denken niet komen.
Een verrassend resultaat
Vanuit mijn eigen nieuwe ervaringen kijk ik ook weer naar haar. Ik zie een vrouw met een beoordelingssysteem getekend door trauma en afwijzing. Een vrouw die met haar hoofd alles probeert te verklaren, maar steeds vastloopt. Een vrouw die er alleen met praattherapie niet komt. Dus vertel ik haar over mijn eigen ervaringen met Brainspotting en bied haar aan het eens te proberen. Omdat ze te ver weg woont is live afspreken niet reëel, dus stel ik voor een proefsessie te doen via Zoom. Dat is het mooie aan Brainspotting, je kunt het ook online doen met dezelfde resultaten. Tijdens onze eerste sessie vraag ik haar waar ze aan wil werken. Ze kiest een “veilig” thema, haar angst voor de politie. Elke keer als ze een politieauto ziet, zit ze vol in de stress. Ze weet dat het niet reëel is, maar het gebeurt haar toch. Ze vertelt me dat haar ouders vroeger dreigden de politie erbij te halen als ze iets verkeerd deed. Ik noteer deze opmerking en koppel het aan haar persoonlijke beoordelingssysteem. Het verklaart misschien ook een deel van haar angst voor autoriteit.
De proefsessie bevalt en we besluiten om er een vervolg aan te geven.
Inmiddels hebben we een heel aantal sessies achter de rug. Waar ze aan het begin mij bijna niet kon aankijken (schaamte) is ze nu veel vrijer. De politie komt ze niet veel tegen, maar in het contact met haar baas durft ze veel beter haar grenzen aan te geven. Ook in de opleiding is ze vrijer en voelt ze minder angst en schaamte. Ze staat zichzelf toe meer emoties te tonen en voelt zich veel beter. Maar misschien is wel het meest verrassende resultaat dat haar grote angst voor wespen verdwenen is.
Brainspotting online
Bij Brainspotting combineren we de “veilige” therapeutische relatie met het zoeken naar oogposities die gekoppeld zijn aan “neurale netwerken” waar trauma is opgeslagen. Deze “veilige” therapeutische relatie is van groot belang bij Brainspotting. Wij hebben echter gemerkt dat deze veilige setting ook via een onlinesessie bewerkstelligd kan worden. Als therapeut kunnen we heel dichtbij zijn en voelen, terwijl er letterlijk kilometers afstand tussen ons is. Wij hebben allemaal zelf ervaren hoe krachtig een online sessie kan zijn, en bieden dit daarom ook als mogelijkheid aan.
Hoe werkt online Brainspotting?
Heel kort gezegd werkt het hetzelfde als een gewone sessie, alleen ontmoeten we elkaar nu online. Nadat we je gevraagd hebben waar je aan wilt werken, vragen we je of je in je lichaam de spanning kunt voelen. We vragen je hoe sterk je deze spanning voelt en waar in je lichaam je deze het meest ervaart. Daarna gaan we (samen met jou) op zoek naar een oogpositie. Jij kijkt naar de pointer op je scherm en je zult merken dat op bepaalde oogposities het gevoel sterker is dan op andere posities. Wij gaan je vragen om naar een bepaald punt te kijken en bij je gevoel in je lichaam te blijven. Ondertussen mag je met ons praten en zullen wij je regelmatig vragen wat er bij je gebeurt. In de regel zul je merken dat hierdoor je lichaam en brein spanning zullen gaan ontladen en in een verwerkingsstand terecht komen.
Is Brainspotting online net zo effectief als live afspreken? Onze ervaring is dat het net zo effectief werkt. Ik heb Andrea nooit live gebrainspot, en toch zet ze enorme stappen.
