Soms horen we verhalen die bijna te mooi lijken om waar te zijn. Mensen die in één of twee sessies hun trauma loslaten, diepe emotionele doorbraken ervaren, bevrijd worden van klachten die hen al jaren achtervolgen. Als je zo’n verhaal hoort van iemand in je netwerk, dan is het logisch dat je hoopvol en verwachtingsvol onze praktijk binnenstapt. Maar wat als jouw ervaring anders is? Wat als er bij jou geen spectaculaire ontlading komt? Wat als je na een paar sessies denkt: Werkt dit eigenlijk wel?
Laten we het daar eens over hebben. Over verwachtingen. Over de realiteit. Over wat brainspotting wél is en wat het niet is.
Een krachtige methode, geen magische pil
Brainspotting is een effectieve methode om trauma’s en blokkades te behandelen. Het helpt je voorbij je denkende en analyserende brein te komen, direct naar de plekken waar ervaringen zijn opgeslagen. Het biedt een ingang naar verwerking, een kans om los te laten wat vastzat. Maar wat het niet is, is een magische pil.
In onze westerse maatschappij zijn we gewend geraakt aan snelle oplossingen. Een pil tegen de pijn, een app om stress te verminderen, een zelfhulpboek dat ons in vijf stappen gelukkig maakt. Maar diepgaande heling werkt niet zo. Zeker niet als je al jaren – bewust of onbewust – hebt geleerd om niet te voelen.
Je brein moet wennen
Stel je voor: je hebt in je verleden trauma meegemaakt en je hebt geleerd om te overleven door je gevoelens te negeren. Je lichaam voelt misschien niet eens meer hoe spanning zich opbouwt. Je brein is getraind om weg te blijven van ongemak. En dan kom je in een brainspotting-sessie waar je ineens gevraagd wordt om te voelen. Om stil te staan bij wat er in je lichaam gebeurt.
Voor sommige mensen is dat (nog) een brug te ver. Niet omdat brainspotting niet werkt, maar omdat hun systeem nog moet wennen aan de uitnodiging om te voelen. Als je jarenlang niet hebt geleerd om echt naar je lichaam te luisteren, dan kan het even duren voordat je die weg weer open hebt.
Als je niet meteen iets merkt, betekent dat niet dat er niets gebeurt
Soms is verandering subtiel. Soms gebeurt er meer op onbewust niveau dan je direct merkt. We hebben cliënten gehad die na hun sessies dachten: Ik voelde niet veel bijzonders. En dan, een paar dagen later, merken ze ineens dat ze anders reageren. Dat een situatie die hen normaal gesproken zou triggeren, nu veel minder heftig voelt. Dat ze helderder denken, rustiger slapen, anders omgaan met emoties.
Elke reis is anders. Sommige mensen maken grote sprongen, andere zetten kleine stappen. Maar alle stappen tellen.
De paradox van verandering
In de Gestalttherapie wordt gesproken over de ‘paradoxale theorie van verandering’. Die stelt dat echte verandering pas mogelijk is als we ophouden te vechten tegen wat er is. Met andere woorden: hoe meer we proberen om van onze angst, onze pijn of onze emoties af te komen, hoe vaster ze lijken te zitten. Maar zodra we toestaan dat ze er mogen zijn – zonder oordeel, zonder ze te willen wegmaken – beginnen ze vanzelf te verschuiven.
Dat geldt ook voor brainspotting. Als je een sessie instapt met de verwachting dat je ‘van je angst afkomt’, is de kans groot dat je gefrustreerd raakt. Maar als je openstaat voor wat er ook maar opkomt – of dat nu veel, weinig of helemaal niets lijkt – dan gebeurt er vaak precies wat nodig is.
Wij zijn daarin geen uitzondering
Wij als therapeuten kennen dit proces uit eigen ervaring. Ook wij hebben onze angsten, onze onzekerheden, onze patronen. Brainspotting heeft ons geholpen in ons proces, maar heeft niet alle angst, onzekerheid enblokkade weggenomen. Ook wij struggelen soms nog en komen weer in oude patronen terecht. Het heeft ons niet *perfect* gemaakt. En dat is ook niet nodig zelfs onrealistsich!
Heling is niet de afwezigheid van kwetsbaarheid. Het is leren om met je kwetsbaarheid te zijn, zonder dat het je volledig beheerst. Het is leren om stil te staan bij wat er is, zonder dat het je overspoelt.
Brainspotting is geen vervanging voor persoonlijk werk
Brainspotting is een mooi instrument, maar het is geen vervanging voor het persoonlijke werk dat nodig is om écht te veranderen. Verandering vraagt oefening. Leren voelen, leren omgaan met je angsten, leren jezelf te reguleren als het spannend wordt – dat zijn vaardigheden die veel van ons niet hebben meegekregen in onze opvoeding.
Los van het feit dat brainspotting verwerking op gang kan brengen, is het daarnaast in veel gevallen nodig om deze vaardigheden (weer) bewust aan te leren. Liefdevol met je angst omgaan, jezelf tot rust brengen als je getriggerd raakt, een accepterende houding aannemen ten opzichte van jezelf. Emoties leren voelen en onder woorden brengen. Dat zijn geen vaardigheden die je in één keer aanleert.
En juist dat proces – het aanleren, het oefenen, het volhouden – gaat gepaard met “bloed, zweet en tranen”. Je moet bereid zijn om door dat proces heen te gaan. Om eerlijk te zijn: dat is waar echte groei zit. En wat dat betreft is brainspotting geen bypass. Het is een hulpmiddel, een katalysator, maar het echte werk – dat doe jij.
Wat is een realistische verwachting?
Als je brainspotting overweegt of al begonnen bent, dan is dit wat je mag verwachten:
- Dat het tijd kost. Er zijn geen garanties voor snelle doorbraken. Soms gebeurt het wel, soms niet.
- Dat er misschien niets ‘spectaculairs’ gebeurt in de sessie zelf. Maar dat wil niet zeggen dat er niets in beweging komt en je niet een moeilijke emotionele vaardigheid aan het leren bent.
- Dat verandering in kleine stappen kan komen. Soms merk je pas weken later dat je anders in situaties staat.
- Dat brainspotting niet meteen ‘je angst wegneemt’. Maar het helpt je om er beter mee om te gaan, en soms wordt hij daardoor vanzelf minder.
En bovenal: dat jouw proces uniek is. Je hoeft niet te vergelijken met anderen. Wat bij iemand anders in twee sessies gebeurt, kan bij jou langer duren – en dat zegt niets over jou, of over of het ‘werkt’.
We laten ons graag verrassen door de wonderlijke manier waarop het brein zichzelf kan helen. Maar laten we die verrassing niet verwarren met een belofte van direct resultaat. Herstel is een proces. En wij lopen graag een stukje met je mee.
